Nowelizacja ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, nie rozwiąże problemu wyłudzeń na skutek rejestracji firm pod cudzym adresem. Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do ministra rozwoju z prośbą o podjęcie stosownych działań, które mogłyby rozwiązać tę kwestię.
Rzecznik Praw Obywatelskich ma poważne wątpliwości, czy nowelizacja ustawy przyniesie właściwe rezultaty i wyeliminuje praktykę nieuczciwych przedsiębiorców polegającą na zarejestrowaniu działalności gospodarczej pod fikcyjnymi adresami bez zgody właścicieli nieruchomości. Dlatego wystąpił w tej sprawie do Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Rozwoju Mateusza Morawieckiego. Nieuczciwi przedsiębiorcy, którzy dokonują takiej rejestracji, robią to w celu osiągnięcia korzyści majątkowej poprzez np. wyłudzenie podatku VAT, kredytu z banków czy dokonywania zakupu lub sprzedaży przez Internet poprzez zamieszczenie adresu, pod którym mieszka dana osoba lub funkcjonuje inna firma nieświadoma tego procederu.
– Warto podkreślić, że problem ten jest znany rzecznikowi od kilkunastu lat i w związku z tym podejmował on szereg działań polegających na sygnalizowaniu problemu kolejnym ministrom do spraw gospodarki. Należy uznać, że nowelizacja, która wejdzie w życie 19 maja 2016 roku, jest również wynikiem działań podejmowanych przez niego w celu zminimalizowania nieuczciwych praktyk ze strony przedsiębiorców, mówi Piotr Mierzejewski, zastępca dyrektora Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich.
Według nowelizacji przedsiębiorca, który rejestruje działalność gospodarczą, jest zobowiązany do wskazania adresu, pod którym będzie ona prowadzona, ale nie nakazuje przedstawienia dowodu na to, czy rzeczywiście dysponuje tytułem prawnym do lokalu. Tak jest również teraz z tą różnicą, że w przypadku wątpliwości urząd zapyta o dokument. Nowe przepisy przewidują jedynie możliwość zwrócenia się do niego przez stosowny organ o przedstawienie takiego dokumentu, ale tylko w przypadku pojawienia się wątpliwości. Zdaniem Mierzejewskiego Rzecznik Praw Obywatelskich uważa, że takie rozwiązania są niewystarczające i nie wyeliminują całkowicie tej kwestii.
– Skala problemu w ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich jest o wiele większa, niż wynika to z ilości skarg, które wpływają do jego biura. Pewnym wyznacznikiem, ale nie do końca pokazującym skalę zjawiska, jest informacja, zamieszczona w projekcie nowelizacji ustawy, z której wynika, że minister ds. gospodarki prowadzi w ciągu roku kilka tysięcy takich postępowań, dodaje Piotr Mierzejewski.
Jak dalej informuje Mierzejewski tylko część osób, które zostały pokrzywdzone, złożyła skargę. Nie każdy wie, że pod jego adresem dana firma prowadzi rzekomą działalność, ponieważ nie spotkały go negatywne konsekwencje w postaci zgłoszenia się komornika w trakcie postępowania egzekucyjnego, zgłoszeń od niezadowolonych klientów czy odbierania korespondencji – w związku z tym nie kieruje do organu żadnych zażaleń. W przypadku, kiedy dana osoba zorientuje się, że taki proceder ma miejsce, powinna niezwłocznie zawiadomić o tym odpowiedni urząd oraz zachować dokument potwierdzający, że we właściwym czasie poinformowała go o zaistniałej sytuacji.
– Kiedy dowiadujemy się, że pod adresem naszego miejsca zamieszkania zarejestrowana jest działalność gospodarcza, a my o tym fakcie wcześniej w żaden sposób nie zostaliśmy poinformowani, powinniśmy przekazać informację na ten temat do najbliższego Urzędu Gminy. Tam należy skierować się do pracownika działu gospodarczego zajmującego się rejestracją przedsiębiorców i zgłosić mu o tym zdarzeniu, radzi Marta Krzykowska, adwokat z warszawskiej kancelarii prawnej AKLEGAL.
Obowiązkiem pracownika działu administracji jest z kolei poinformowanie o zaistniałej sytuacji ministra rozwoju, który powinien wystosować wezwanie do takiego przedsiębiorcy z nakazem wskazania aktualnego i prawdziwego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Jeżeli nie odpowie on na wezwanie w terminie 7 dni, minister może w drodze decyzji administracyjnej zadecydować o wykreśleniu go z rejestru przedsiębiorców.
– Osoba, która zajmuje lokal czy też nieruchomość pod adresem, w którym zarejestrowana jest działalność gospodarcza, nie odpowiada za długi danego przedsiębiorstwa czy też przedsiębiorcy. Jeśli posiadamy wiedzę, że przychodzą na dany adres wezwania pomimo tego, że korespondencji nie będziemy odbierać, możemy skontaktować się z samym adresatem i poinformować go, że adres podany przez przedsiębiorcę nie jest adresem aktualnym, dodaje Krzykowska.
Zgodnie z zaleceniem Krzykowskiej w przypadku, kiedy otrzymujemy listy polecone, należy odmówić ich przyjęcia i umieścić adnotację, że adresat nieznany. W sytuacji, kiedy będą przychodziły do nas inne listy, należy je zwrócić do odpowiedniej placówki poczty również z adnotacją, że adresat jest nam nieznany.
Warto też wziąć pod uwagę, że gdyby gmina dowiedziała się, że pod danym adresem zarejestrowana jest działalność gospodarcza, może wystąpić do nas z wnioskiem od podwyższenie nam podatku od nieruchomości z uwagi na to, że został zmieniony cel, w jakim nieruchomość jest wykorzystywana.