Leasing finansowy czy operacyjny?
Na gruncie prawa podatkowego występują zasadnicze różnice pomiędzy tymi formami finansowania. „Gazeta Finansowa” wyjaśnia, na czym one polegają.
Przedsiębiorcy, którzy decydują się na leasing środka trwałego, często nie zdają sobie sprawy z różnic w przepisach prawa podatkowego odnoszących się do dwóch podstawowych rodzajów tej formy finansowania – leasingu operacyjnego oraz finansowego. Zarówno jedna, jak i druga metoda mają swoje wady oraz zalety. Największą popularnością wciąż cieszy się ten pierwszy rodzaj leasingu, ale to nie oznacza, że jego „finansowa” odmiana nie jest warta rozważenia. Wybór tej formy jest dedykowany szczególnie dla tych przedsiębiorców, którym zależy na uzyskaniu wysokich kosztów podatkowych w możliwie jak najkrótszym czasie.
Leasing finansowy
Zgodnie z przepisami o podatkach dochodowych (odpowiednio art. 17f ustawy o PIT oraz art. 23f ustawy o PIT), aby można było mówić o leasingu finansowym, umowa musi zostać zawarta na czas oznaczony oraz powinna zawierać postanowienie, że odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający – leasingobiorca, o ile jest nim przedsiębiorca. Jeżeli zaś korzystającym jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, wówczas umowa musi zawierać zapis o rezygnacji przez finansującego z dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Prawną konsekwencją amortyzowania przez leasingobiorcę jest zaliczenie przez niego do kosztów podatkowych tylko odsetkowej części raty leasingowej, która równocześnie stanowi przychód dla finansującego. Wartość początkową środka trwałego leasingobiorca ustala na podstawie ceny nabycia, którą w tym wypadku będzie określona w umowie łączna wartość wszystkich rat kapitałowych (bez części odsetkowej). W wartości początkowej podatnik może uwzględnić również wydatki „okołotransakcyjne” takie jak: koszty transportu, załadunku, wyładunku oraz montażu, instalacji, a w przypadku samochodu – również koszt jego rejestracji. Niewątpliwym atutem leasingu finansowego jest możliwość wyboru przez przedsiębiorcę jednej z kilku metod amortyzacji (np. przyspieszonej, jeżeli zależy mu na uzyskaniu w krótkim czasie stosunkowo wysokich kosztów podatkowych).
W kontekście amortyzacji środków trwałych należy pamiętać o obowiązujących od 1 stycznia 2019 r. limitach dotyczących możliwości zaliczenia odpisów do kosztów podatkowych. Dla zwykłych osobówek limit ten wynosi 150 tys. zł, co oznacza, że amortyzując droższe pojazdy w kosztach uwzględnimy tylko część odpisów przypadającą na „limitowaną” wartość samochodu. W odniesieniu do aut elektrycznych limit ten wynosi odpowiednio 225 tys. zł.
Cechą charakterystyczną leasingu finansowego jest przejęcie na własność środka trwałego przez leasingobiorcę wraz z zapłatą ostatniej raty. Jeżeli jednak po zakończeniu umowy finansujący dokona sprzedaży środka trwałego na rzecz osoby trzeciej, wówczas korzystający (leasingobiorca) może liczyć na rekompensatę za spłatę wartości przedmiotu leasingu, która (rekompensata) będzie stanowiła dla niego przychód podatkowy, dla leasingodawcy zaś – koszt uzyskania przychodu (art. 17h ustawy o CIT oraz art. 23h ustawy o CIT).
Przeczytaj też:
Podatkowe trzęsienie ziemi w leasingu i amortyzacji …
Na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług (VAT) przy leasingu finansowym dochodzi de facto do dostawy towaru, a więc taka czynność podlega opodatkowaniu tą daniną. Dlatego też leasingobiorca musi już na samym początku obowiązywania umowy, wraz z zapłatą pierwszej raty, pokryć podatek VAT. Jeżeli leasingowany środek trwały ma służyć prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej, wówczas ma on możliwość odliczenia podatku naliczonego VAT (pomniejszenia podatku należnego). W przypadku leasingu samochodu osobowego, który będzie wykorzystywany zarówno do celów prywatnych, jak i służbowych, podatnik ma możliwość odliczenia połowy podatku wynikającego z faktury wystawionej przez leasingodawcę. W takim wypadku druga połowa (niepodlegająca odliczeniu) będzie stanowiła dla przedsiębiorcy koszt uzyskania przychodu.
Leasing operacyjny
W leasingu operacyjnym regulacje prawne wyglądają zgoła odmiennie (art. 17b ustawy o CIT, art. 23b ustawy o PIT). Zasadnicza różnica sprowadza się do tego, że leasingowany środek trwały pozostaje w ewidencji leasingodawcy, który dokonuje od niego odpisów amortyzacyjnych. W konsekwencji dla tego ostatniego przychodem podatkowym będzie całość otrzymanej raty leasingowej, czyli jej część kapitałowa oraz odsetkowa. Z kolei dla leasingobiorcy będzie ona stanowiła koszt podatkowy. W sytuacji, gdy korzystającym jest przedsiębiorca, wówczas umowa musi zostać zawarta na okres odpowiadający co najmniej 40 proc. normatywnego okresu amortyzacji danego środka trwałego. W wypadku samochodów osobowych wynosi on 5 lat, a zatem minimalny okres, na jaki może zostać zawarta umowa leasingu operacyjnego takiego pojazdu, wynosi 2 lata. Jeżeli zaś przedmiotem leasingu są nieruchomości, to wówczas kontrakt musi trwać co najmniej 5 lat. Również na gruncie podatku VAT występują zasadnicze różnice. Tutaj bowiem nie zostaje spełniona ustawowa definicja dostawy towarów (przedmiot leasingu pozostaje w ewidencji leasingodawcy), a zatem nie powstaje obowiązek opłacenia VAT-u wraz z pierwszą ratą. Podatek ten jest płacony regularnie przez cały okres obowiązywania umowy. Zostaje on bowiem doliczony do comiesięcznych opłat leasingowych.
Podsumowanie
Mankamentem leasingu finansowego jest konieczność opłacenia „z góry” podatku VAT, co oznacza, że już na początku umowy są generowane wysokie koszty. Jednakże zgodnie z zasadą neutralności podatek ten można odliczyć, obniżając w ten sposób VAT należny albo wykazując podatek do zwrotu lub do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy. Niewątpliwą zaletą tej formy finansowania jest możliwość amortyzowania leasingowanego środka trwałego według wybranej metody, co daje możliwość świadomego kreowania podstawy opodatkowania w podatkach dochodowych. Z takiej możliwości nie mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy zdecydowali się na leasing finansowy. Ponadto są oni związani sztywnym okresem umowy oraz regularną wysokością rat leasingowych (chyba że w kontrakcie postanowiono inaczej). Z drugiej strony nie ponoszą oni na starcie kosztu podatku VAT, który w tej wersji jest rozłożony proporcjonalnie do długości umowy.
Reasumując, wybór odpowiedniego pod względem podatkowym rodzaju leasingu zależy od wielu czynników, które w każdej sytuacji trzeba rozpatrywać indywidualnie. Przedsiębiorca, który zamierza przejąć na własność przedmiot leasingu i akceptuje zapłatę wysokiego VAT-u, powinien wybrać leasing finansowy. Z kolei podatnik, który po okresie umowy zamierza wymienić np. samochód na inny i nie zależy mu na skorzystaniu z atutów amortyzacji, powinien wybrać operacyjną odmianę leasingu.