Resort finansów zapowiedział szereg uproszczeń oraz zwolnień podatkowych dla firm, oraz instytucji pomagających uchodźcom wojennym, jak i dla samych obywateli Ukrainy.
Ministerstwo Finansów postanowiło włączyć się w pomoc dla wojennych uchodźców z Ukrainy i zapowiedziało liczne przywileje podatkowe dla osób, firm oraz instytucji, które pomagają naszym sąsiadom oraz dla samych Ukraińców. Po pierwsze, nieodpłatne dostawy towarów i świadczenie usług w ramach pomocy podlegają stawce VAT 0 proc. Po drugie, polscy podatnicy mogą odliczyć od dochodu darowizny przekazane na rzecz organizacji pomocowych, z kolei obdarowani (Ukraińcy) zostaną w najbliższym czasie zwolnieni z daniny od darowizn. Dodatkowo resort finansów pracuje nad przepisami, które pozwolą firmom zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki poniesione na pomoc humanitarną. Warto wspomnieć, iż na mocy już obowiązujących przepisów towary importowane spoza Unii Europejskiej przez organizacje pożytku publicznego w ramach pomocy humanitarnej dla uchodźców są zwolnione z cła oraz VAT-u.
Stawka VAT 0 proc.
Od pierwszego dnia konfliktu zbrojnego w Ukrainie wiele podmiotów gospodarczych, w tym prywatnych firm, zaopatruje potrzebujących w różnego rodzaju towary oraz nieodpłatnie świadczy na ich rzecz usługi. Aby jeszcze mocniej zachęcić Polaków do pomocy w piątek (4 marca br.) resort finansów przedstawił specjalne rozporządzenie, wprowadzające stawkę 0 proc. VAT dla nieodpłatnych dostaw towarów lub świadczenia usług na cele związane z pomocą ofiarom działań wojennych w Ukrainie. Rozporządzenie dotyczy świadczeń dokonanych od 24 lutego (początek inwazji rosyjskiej) i ma trwać do 30 czerwca br., chociaż ministerstwo zapowiedziało, że możliwe jest dłuższe obowiązywanie preferencyjnych przepisów. – Nie wykluczamy możliwości przedłużenia tego terminu, nie wykluczamy też możliwości rozszerzenia preferencji – obie te kwestie są uzależnione od rozwoju sytuacji, której bacznie się przyglądamy – stwierdził wiceminister MF Artur Soboń.
Zerowa stawka VAT ma charakter otwarty i obejmuje wszelkie formy pomocy. Pod tym właśnie względem różni się ona od preferencji dotyczącej działań podejmowanych w trakcie pandemii COVID, które odnosiły się do ściśle określonych świadczeń. Co istotne, nowe rozwiązanie nie dotyczy towarów i usług świadczonych bezpośrednio na rzecz poszkodowanych, lecz wyłącznie na rzecz podmiotów (np. organizacji pozarządowych lub instytucji państwowych), które fachowo się tym zajmują.
Obniżona stawka ma zastosowanie wyłącznie pod warunkiem zawarcia pisemnej umowy pomiędzy podatnikiem a jednym z wyżej wskazanych podmiotów. Z umowy tej ma jasno wynikać, że darowane towary lub usługi będą związane z pomocą poszkodowanym w wyniku rosyjskiej agresji na Ukrainę. Taka umowa może zostać zawarta „na odległość” poprzez pocztę elektroniczną w formie skanu odręcznie podpisanego pisma.
Darowizna bez podatku
Wiceminister MF Artur Soboń zapowiedział wprowadzenie możliwości „wrzucania” w podatkowe koszty wydatków związanych z pomocą ukraińskim uchodźcom. Chodzi o wszelkie koszty wytworzenia lub zakupu rzeczy, lub praw będących przedmiotem darowizny w okresie od 24 lutego do 31 grudnia 2022 r. na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy. Tak samo, jak przy zerowej stawce VAT, także i tutaj preferencja podatkowa będzie miała zastosowanie wyłącznie wówczas, gdy towary zostaną przekazane bezpośrednio na rzecz organizacji zajmujących się pomocą uchodźcom.
Kolejnym nowym rozwiązaniem będzie zapowiedziane przez resort fi nansów zwolnienie uchodźców wojennych z podatku od darowizn. – W Ministerstwie Finansów trwają również prace, które pozwolą obywatelom Ukrainy przybywającym na terytorium RP nie płacić podatku od spadków i darowizn – stwierdził Artur Soboń.
W kontekście darowizn warto przypomnieć, że już od wielu lat obowiązują przepisy zezwalające na odliczenie od rocznej podstawy opodatkowania darowizn pieniężnych lub rzeczowych przekazanych na działalność pożytku publicznego. Taką działalność prowadzą organizacje pozarządowe (NGO), którymi są zarówno Organizacje Pożytku Publicznego (OPP), jak i niemające takiego statusu fundacje i stowarzyszenia. Preferencja podatkowa dotyczy darowizn przekazywanych na rzecz takich organizacji działających na terenie Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Odliczyć od podstawy opodatkowania można jednak maksymalnie 6 proc. rocznego dochodu w przypadku osób fizycznych (PIT), w odniesieniu do osób prawnych (CIT) jest to zaś 10 proc.
Skorzystanie z tej preferencji jest uzależnione od udokumentowania faktu przekazania darowizny. W przypadku darowizny pieniężnej – dowodem wpłaty na rachunek bankowy. A w przypadku darowizny rzeczowej – dokumentem wskazującym dane darczyńcy i wartość darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu. Roczną kwotę darowizny wykazuje się w deklaracji podatkowej po zakończeniu roku podatkowego.
Zwolnienia w imporcie
Istotną zachętą do pomocy jest również obowiązujące obecnie zwolnienie z podatku VAT oraz cła od importu towarów spoza Unii Europejskiej, przeznaczonych następnie na cele humanitarne. Możliwość korzystania ze zwolnienia od cła przysługuje m.in. fundacjom i stowarzyszeniom posiadającym zdolność prawną, które nie są jednostkami sektora finansów publicznych i nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz jednostkom organizacyjnym pomocy społecznej.
Zwolnienie z cła dotyczy ściśle określonych rzeczy, którymi są: artykuły pierwszej potrzeby (np. żywność, lekarstwa, odzież i pościel), towary przekazywane przez zagraniczne instytucje, pozyskane w ramach zbiórek publicznych organizowanych na rzecz osób potrzebujących.
Z kolei zwolnieniu od podatku VAT podlega m.in. import leków, odzieży, środków spożywczych, środków sanitarno-czyszczących i innych rzeczy służących zachowaniu lub ochronie zdrowia oraz artykułów o przeznaczeniu medycznym.