Od 24 lutego 2022 roku jesteśmy świadkami wydarzeń, które postrzegamy jako największy kryzys w historii Europy XXI wieku. Inwazja Rosji na Ukrainę to bezprecedensowa sytuacja w Europie od czasu II wojny światowej.
Wojna na Ukrainie to przede wszystkim dramaty i tragedia dla milionów Ukraińców. Inwazja wywołała również nadzwyczajne zjawiska gospodarcze, które mają daleko idący wpływ na logistykę i łańcuchy dostaw.
W Polsce od końca lutego obserwujemy ogromny wzrost cen oleju napędowego. Jeszcze nigdy w XXI wieku nie mieliśmy do czynienia z tak wysokimi stawkami, a także z tak gwałtowną dynamiką ich wzrostu. Czynnikiem pogłębiającym wzrost cen oleju napędowego w Polsce jest spadek wartości złotówki w stosunku do euro i dolara amerykańskiego. Nie dziwi zatem fakt, że zakupy ropy rozliczane głównie w dolarach amerykańskich stały się kosztowniejsze.
Kontrakty logistyczne opierają się na mechanizmach korekt paliwowych, absorbujących skutki wzrostów cen paliw. Przy tych mechanizmach fakt pojawienia i utrzymywania się wysokich cen nie jest głównym problemem. Logistyka zaczęła doznawać turbulencji z powodu gwałtowności wzrostu cen. Mechanizmy korekt paliwowych najczęściej są oparte o miesięczne średnie ceny paliw, rzadziej o ceny kwartalne lub roczne. W mechanizmie korekty miesięcznej, poziom korekty paliwowej w bieżącym miesiącu jest obliczany na podstawie średniej ceny paliwa z miesiąca poprzedniego. W związku z powyższym poziom korekt paliwowych w marcu był wyliczany na podstawie średnich cen z lutego. Równocześnie w marcu ceny oleju napędowego wzrosły w bardzo krótkim czasie o 30 proc. – 40 proc. Mieliśmy sytuację, w której stawki za usługi nie pokrywały kosztów działalności. Duże podmioty są przygotowane na absorbcję tego typu chwilowych zakłóceń. Problemy pojawiły się u przewoźników finansujących zakupy paliwa z bieżących przychodów, a wraz z nimi pojawiły się szczególne oczekiwania wobec zleceniodawców. Aby utrzymać ciągłość operacji transportowych, zarówno operatorzy logistyczni, jak i rynek musieli szybko zareagować, wdrażając mechanizmy płatności umożliwiające utrzymanie ciągłości działania dla takich przewoźników. Dla klientów z kontraktami bez korekt paliwowych marzec 2022 to miesiąc wyraźnych podwyżek. Operatorzy logistyczni i przewoźnicy obserwując gwałtowny wzrost cen paliw, zmuszeni byli do podjęcia niezwłocznych działań, aby utrzymać rentowność prowadzonej działalności. Działania te u większości klientów spotykają się ze zrozumieniem.
Wojna na Ukrainie obok wzrostu cen paliw doprowadziła do odpływu kierowców, którzy wrócili, aby walczyć w Ukraińskiej Armii i Obronie Terytorialnej. Przy istniejącym już deficycie kierowców, zjawisko to ma olbrzymi wpływ na zachowanie ciągłości łańcuchów dostaw. Ze względu na braki na naszym rynku pracy około 105 000 osób z Ukrainy zostało zatrudnionych jako kierowcy transportu międzynarodowego*. Wielu z nich w ciągu jednej nocy zdecydowało się opuścić Polskę i wrócić do ojczyzny, pozostawiając przewoźników bez rąk do pracy. W tej chwili tysiące ciężarówek nie może opuścić swoich baz i działać, ponieważ na rynku nie ma wystarczającej liczby kierowców, aby zastąpić tych, którzy wyjechali. Deficyt rąk do pracy dotyczy również pracowników magazynowych, co także stanowi duże wyzwanie dla ciągłości przepływu towarów.
Co więcej, Ukraina i Białoruś są głównymi dostawcami palet EUR na rynki europejskie. Sankcje i zniszczone fabryki doprowadzą do niedoboru tego towaru. Ponadto ograniczenia w dostawie stali oraz wysokie ceny materiałów stalowych będą miały ogromny wpływ na zaburzenia w produkcji samochodów ciężarowych i naczep, a także na budowę obiektów magazynowych.
Biorąc pod uwagę powyższe czynniki, najbliższe miesiące to czas wielkich wyzwań dla branży logistycznej. Przekładać się to będzie na wzrost cen usług, przy jednoczesnej walce o dostępność zasobów. Nie cena, lecz możliwość zapewnienia ciągłości dostaw staje się kluczowym czynnikiem decyzyjnym dla klientów. Rolą operatora logistycznego jest spełnienie oczekiwań rynku, bez względu na trudności. Jesteśmy przekonani, że dzięki ciągłej optymalizacji procesów z wykorzystaniem narzędzi lean management oraz tworzeniu angażującego środowiska pracy będziemy mogli efektywnie stawiać czoła obecnym wyzwaniom. Takich działań nie można prowadzić ad hoc – tylko strategiczne podejście jest gwarantem sukcesu, czyli zadowolenia nawet najbardziej wymagającego klienta.
We Fresh Logistics od wielu lat realizujemy program doskonalenia biznesu Better Everyday. W ramach realizacji programu, wykorzystując narzędzia lean, wspólnie z naszymi klientami i partnerami analizujemy procesy pod kątem ich złożoności, standaryzacji czy ewentualnych marnotrawstw. Wspólne działania w poszukiwaniu optymalizacji kosztowych i procesowych są obecnie koniecznością i pomogą wszystkim uczestnikom łańcucha dostaw w realizacji ich celów biznesowych na wysoko konkurencyjnym rynku, szczególnie w obliczu obecnych wyzwań.
*źródło: Polish hauliers have lost „tens of thousands” of Ukrainian HGV drivers | trans.info
Antoni Zbytniewski
Business Development Manager, Fresh Logistics Polska