W czerwcu, w Warszawie miała miejsce ogólnopolska konferencja naukowa pt. „Zagłada ziemiaństwa polskiego na dawnych ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej w latach 1939-1945”.
Konferencja została zorganizowana przez Instytut Pamięci Narodowej i Polskie Towarzystwo Ziemiańskie. Była to już druga konferencja poświęcona kresom a piąta dotycząca ziemiaństwa.
Współpraca IPN z PTZ trwa już od kilku lat, a jej celem jest prowadzenie systemowych badań nad dziejami i znaczeniem polskiego ziemiaństwa. Kolejne spotkania poświęcone były różnym aspektom tej problematyki. Na ostatnim podejmowano tematykę związaną z zagładą tej warstwy społecznej, jaka miała miejsce w latach drugiej wojny światowej.
Począwszy od sowieckiej agresji na Polskę we wrześniu 1939 r., poprzez wojnę niemiecko-sowiecką, na działaniach lewicowej partyzantki w latach 1944-1945 kończąc, środowisko to było poddawane systematycznym represjom. W tym okresie przeprowadzono też zorganizowaną akcję obu okupantów, których celem było pozbawienie polskich ziemian ich majątków, co często także związane było z aresztowaniami i wywózkami na wschód.
Podczas konferencji, poprzez pryzmat losów osób i rodzin, omówione zostały wątki polityczne, społeczne, gospodarcze, kulturalne (losy dworów i pałaców, zbiorów sztuki, bibliotek itd.) oraz propagandowe. W wyniku działań wojennych zniszczeniu uległo wiele cennych obiektów zabytkowych oraz zgromadzonych w ich wnętrzach kolekcji dzieł sztuki, bibliotek i rodzinnych archiwów, wskutek czego kultura polska poniosła niepowetowane straty.
Ziemianie polscy od samego początku stanęli w obronie swojego kraju będąc wierni dewizie „Bóg, Honor, Ojczyzna”. Wielu z nich zginęło na frontach lub na skutek represji. Ilość przedstawicieli tej warstwy na liście katyńskiej wielokrotnie przekracza proporcjonalny udział ziemian w społeczeństwie, co dobitnie świadczy o daninie krwi jaką złożyli. Losy polskich ziemian na kresach podczas drugiej wojny światowej wciąż są mało znane i słabo udokumentowane. Czynnikiem utrudniającym prowadzenie badań jest rozproszenie źródeł oraz fakt, że tereny te pozostały po wojnie poza granicami kraju. Tym niemniej prace nad tą tematyką będą, przy udziale IPN, kontynuowane w przyszłości.