Choroby nerek dotykają w Polsce 4-4,5 miliona osób. Ciekawostką jest, że co dziewiąty Polak nawet nie wie, że ten problem dotyczy również jego, ponieważ w początkowych stadiach choroba może przebiegać bezobjawowo. Szczególnie narażeni są chorujący na cukrzycę, miażdżycę, nadciśnienie tętnicze czy nawracające infekcje dróg moczowych. Jak chronić nerki i pozwolić im działać jak najdłużej, a jak zachować się, kiedy zaczną chorować?
Nerki są bardzo ważnym, niezbędnym do utrzymania życia narządem u wszystkich kręgowców, w tym u człowieka. Do ich zadań należy m.in. usuwanie z organizmu końcowych produktów przemiany materii, a także toksyn i nadmiaru wody oraz zapewnienie prawidłowej objętości krwi i ciśnienia tętniczego. Z tego pobieżnego przeglądu wynika, że nerki mają bardzo duży wpływ na czynność całego organizmu. Najkrócej mówiąc stanowią bardzo skomplikowany i wysokowydajny filtr oczyszczający organizm ze zbędnych i toksycznych substancji.
W zależności od tego, które z wymienionych funkcji nerek ulegają upośledzeniu, u chorego rozwijają się określone zaburzenia. Różne choroby nerek mogą w różny sposób upośledzać ich czynności, jednak w późnych okresach rozwoju tych chorób, szczególnie w tzw. okresie schyłkowym, niezależnie od przyczyny i choroby wywołującej, objawy są bardzo podobne. Jeżeli nerki przestają pełnić rolę filtra i upośledzona jest czynność wydalnicza, organizm zostaje zatruty toksycznymi produktami przemiany materii, co może prowadzić do zgonu.
Na szczęście od kilkudziesięciu lat istnieje możliwość tzw. leczenia nerkozastępczego, którego głównym elementem jest dializa, należy jednocześnie pamiętać o właściwej diecie i dobraniu odpowiednich leków.
Należy podkreślić, że najlepszą metodą leczenia nerkozastępczego jest przeszczepienie nerki. Z różnych powodów jednak tę metodę można zastosować tylko u niewielkiego odsetka chorych. Dla wszystkich pozostałych, w tym u większości chorych w zaawansowanym wieku pozostaje dializa. Jest to zabieg, który umożliwia częściowe zastąpienie czynności wydalniczej nerki i usunięcie z organizmu nadmiernie szkodliwych produktów przemiany materii, a także toksyn egzogennych, w tym leków. W trakcie zabiegu wykorzystuje się właściwości błony półprzepuszczalnej – sztucznej (hemodializa pozaustrojowa) lub naturalnej, jaką jest otrzewna (dializa otrzewnowa).
Wybór metody leczenia nerkozastępczego zależy od stanu klinicznego chorego i powinien być omówiony przez lekarza z pacjentem i jego rodziną. Kluczem do powodzenia jest odpowiednie przygotowanie, które powinno się rozpocząć najpóźniej kilka miesięcy przed rozpoczęciem samej dializoterapii. Dlatego należy odpowiednio wcześnie skontaktować się z lekarzem nefrologiem.
Prof. Jan Duława
nefrolog, Diaverum Polska