Petrochemia, rafineria i energetyka odpowiadają za 75 proc. wyniku Grupy ORLEN w trzecim kwartale 2021 r. Segment detaliczny w Polsce odpowiada obecnie zaledwie za 15 proc. wyniku EBITDA całego Koncernu. PKN Orlen skutecznie prowadzi drogę dywersyfikacji. Tylko 15 proc. jego wyniku to segment detaliczny, co potwierdza, że dążenie do koncernu multienergetycznego jest dobrym kierunkiem. Rynek pokazał, że tylko zdywersyfikowane źródła przychodów dają stabilność i rozwój. Mocną i stabilną pozycję koncernu na rynku potwierdza też zysk netto, który wyniósł 2,9 mld zł – o 2,3 mld zł więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku.
Gdzie są źródła sukcesu rynkowego PKN Orlen? Głównym źródłem dobrego wyniku Grupy pozostaje sprzedaż za granicą, która odpowiada za ok. 60 proc. osiągniętych przychodów. Koncern w trzecim kwartale 2021 r. realizował też kluczowe inwestycje rozwojowe, na które przeznaczył 2,5 mld zł. Zgodnie ze Strategią ORLEN2030, kontynuowane były również procesy akwizycyjne, których finalizacja umożliwi budowę jednego silnego koncernu multienergetycznego, neutralnego emisyjnie do 2050 r.
Tym samym trafne decyzje zarządcze i inwestycyjne całego zespołu kadry menadżerskiej doprowadziły do doskonałych wyników segmentów petrochemii, rafinerii i energetyki w trzecim kwartale 2021 r., co umożliwiło osiągnięcie przez Grupę zysku operacyjnego EBITDA wg LIFO na poziomie 4,3 mld zł, co oznacza wzrost aż o 2,3 mld zł (r/r). Segment detaliczny w Polsce odpowiada obecnie zaledwie za 15 proc. wyniku EBITDA całego koncernu.
Kluczowa stała się dywersyfikacja działalności. Przy wsparciu Ministerstwa Aktywów Państwowych budowany jest konsekwentnie koncern multienergetyczny o zdywersyfikowanych źródłach przychodów i zysków. Tworzona w ten sposób elastyczność pozwoliła na reagowanie wobec nowych wyzwań rynkowych, a szczególnie na zaburzenia łańcuchów dostaw w okresie kryzysu pandemii COVID-19. Przed koncernem jeszcze finalizacja procesu przejęcia Grupy LOTOS i PGNiG, która ostatecznie wzmocni Grupę i zapewni jej nie tylko potencjał rozwojowy, ale przede wszystkim nabycie odporności, co wpisuje się w strategię Unii Europejskiej w zakresie wychodzenia z po pandemicznego kryzysu. De facto PKN Orlen jest pierwszym w Polsce przedsiębiorstwem realizującym Krajowy Plan Odbudowy, tyle że finansuje to ze środków własnych, czym udowadnia, że potencjał krajowy jest już wystarczający do podejmowania nawet tak ogromnych wyzwań.
W zdywersyfikowanej działalności bardzo mocną pozycję ponownie potwierdził segment petrochemiczny, który wypracował w trzecim kwartale 1,013 mln zł EBITDA LIFO, co oznacza wzrost o ponad 100 proc. (r/r). Tak wysoki wynik osiągnięty w obszarze petrochemii jest efektem korzystnego wpływu czynników makroekonomicznych (r/r), co z jednej strony przyczyniło się do wzrostu marż na olefinach, poliolefinach, PTA i PCW. Z drugiej doprowadziło do osłabienia polskiego złotego względem euro oraz wyceny i rozliczenia kontraktów terminowych CO2 w ramach wydzielonego portfela transakcyjnego w wysokości 135 mln zł (r/r). Warto podkreślić, że ten wynik segmentu petrochemicznego został osiągnięty pomimo postojów remontowych. Ich realizacja wpłynęła na sprzedaż w obszarze petrochemii, która wyniosła 1,3 mt.
Druga noga biznesowa – segment rafineryjny w trzecim kwartale 2021 r. osiągnął EBIDTA LIFO na poziomie 1 165 mln zł. Co dało wzrost o 1,5 mld zł w porównaniu do trzeciego kwartału ubiegłego roku. W trzecim kwartale przerób ropy wzrósł do poziomu 8,3 mt, w efekcie czego wykorzystanie mocy produkcyjnych w Grupie wyniosło 94 proc. przy pełnym wykorzystaniu mocy w Polsce. Na wynik tego obszaru przełożył się również dodatni wpływ czynników makroekonomicznych (r/r) w efekcie wyższego dyferencjału Brent/Ural, wzrostu marż na lekkich i średnich destylatach, osłabienia polskiego złotego względem dolara oraz wyceny i rozliczenia kontraktów terminowych CO2 w ramach wydzielonego portfela transakcyjnego w wysokości 159 mln zł (r/r). Efekty te jednak zostały ograniczone ujemnym wpływem spadku marż na ciężkich frakcjach, wyższych kosztów zużyć własnych w wyniku wzrostu cen ropy oraz transakcji zabezpieczających przepływy pieniężne na skutek wzrostu notowań ropy i produktów.
Trzecia noga biznesowa to segment energetyki, który w tak trudnym dla niego okresie transformacji wypracował EBITDA na poziomie 1,042 mln zł, w którym 717 mln zł to wynik Grupy Energa. Tu również zadziałały czynniki makroekonomiczne (r/r) w Grupie Energa. Łączna produkcja w Grupie ORLEN wyniosła 3 TWh energii elektrycznej oraz 9 TWh ciepła, z czego, co warto podkreślić w kontekście strategii Unii Europejskiej w zakresie Zielonego Ładu, ok. 60 proc. pochodziło z OZE oraz jednostek zasilanych gazem. Tu znów ujawnia się pozycja lidera Grupy w obszarze transformacji energetycznej i wsparcie gospodarki Polskiej w osiąganiu celów emisyjnych. W trzecim kwartale br. koncern kontynuował strategiczne projekty związane z rozwojem energetyki zeroemisyjnej, w tym projekt budowy morskiej farmy wiatrowej na Bałtyku.
Segment detaliczny, z kolei wypracował w trzecim kwartale br. EBITDA na poziomie 948 mln zł. Wynik obciąża spadek marż paliwowych na polskim rynku, przy ich wzroście na rynku czeskim i niemieckim oraz porównywalnym poziomie na rynku litewskim (r/r). Na koniec trzeciego kwartału 2021 r. w sieci detalicznej Grupy ORLEN funkcjonowały 2,852 stacje paliw, co oznacza wzrost o 12 obiektów (r/r). Już około 80 proc. stacji paliw wyposażonych jest w koncept pozapaliwowy StopCafe/star Connect. To wzrost o 71 punktów (r/r). PKN ORLEN rozwijał również sieć tankowania paliw alternatywnych. W efekcie, obecnie do dyspozycji klientów jest 421 punktów alternatywnego tankowania, w tym: 375 punktów ładowania samochodów elektrycznych, 2 stacje wodorowe oraz 44 stacje CNG.
Wkład do sukcesu Grupy ORLEN wniósł także segment wydobycia, który osiągnął rekordowy wynik EBITDA na poziomie 130 mln zł, co oznacza niemal 3-krotny wzrost w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego. Było to również spowodowane głównie dodatnim wpływem czynników makroekonomicznych (r/r) w efekcie wzrostu notowań wszystkich węglowodorów, czyli: ropy, gazu i kondensatu gazowego, przy porównywalnym wpływie transakcji zabezpieczających.
Na koniec kilka słów o akwizycji Grupy i jej działaniach inwestycyjnych. PKN ORLEN przeznaczył 2,5 mld zł na inwestycje, których realizacja umożliwi dalsze zwiększanie jego wartości i wzrost konkurencyjności na międzynarodowym rynku, tym samym przyczyni się do dalszej dywersyfikacji działalności. Zgodnie z harmonogramem, realizowano inwestycje m.in. w biorafinerii ORLEN Południe w Trzebini. Koncern ogłosił także rozpoczęcie jeszcze w tym roku budowy instalacji pogłębionego przerobu ropy w rafinerii Możejki na Litwie. Z kolei w Płocku rozpocznie się budowa instalacji HVO. Zgodnie ze strategią ORLEN2030, realizowane były też kluczowe projekty energetyczne. Priorytetem teraz jest budowa morskiej farmy wiatrowej na Bałtyku.
Dr Artur Bartoszewicz
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie