W Polsce działają dwa programy emerytalne IKE lub IKZE – Indywidualne Konta Emerytalne oraz Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego.
W obu przypadkach ustawodawca wprowadził moment, gdy możemy wypłacić zgromadzone środki – bez utraty pewnych przywilejów i korzyści – na dość odległy termin. W przypadku IKE jest to osiągnięcie sześćdziesiątego roku życia, przy IKZE, sześćdziesiątego piątego.
Wybór zależy do nas
Forma wyboru tych kont zależy od nas. Może to być wybór pasywnej formy, będącej właściwie oszczędzaniem. To konta w postaci depozytów lub obligacji oraz części funduszy inwestycyjnych. Albo w formie bardzo aktywnej – również za pośrednictwem funduszy, ale przede wszystkim dzięki rachunkowi w domu maklerskim. W tym wypadku wybór potencjalnych inwestycji będzie najszerszy, ale wymaga od nas pewnej wiedzy. Wybierając tę formę, nie musimy od razu dokonywać zakupów, akcji, obligacji, certyfikatów, czy innych instrumentów. Gotówka może poczekać.
W przypadku IKZE mamy niemal natychmiastową korzyść – wpłaconą kwotę w danym roku podatkowym możemy wykorzystać do obniżenia podatku. Każdego roku limit wpłat można odliczyć od podstawy opodatkowania. W przypadku IKE korzyść jest odsunięta w czasie i związana z naszymi decyzjami inwestycyjnymi – wszelkie osiągnięte zyski zwolnione są z podatku od zysków kapitałowych. Dotyczy to również dywidend oraz odsetek od obligacji.
Możliwość wcześniejszej wypłaty
Choć pełne korzyści z IKE i IKZE uzyskujemy pod warunkiem dotrzymania inwestycji do końca okresu wyznaczonego w programach, to nie istnieje przymus dotrzymania tego terminu. Oba programy dają możliwość wcześniejszej wypłaty. W przypadku IKE – możemy wypłacić część kwoty (w ciągu 30 dni od złożenia wniosku), dotyczy to wyłącznie kapitału, który przez nas był wpłacany i nie oznacza likwidacji IKE. Nadal możemy wrócić do wpłat. Musimy również uiścić podatek od zysków kapitałowych, jeśli takie osiągnęliśmy.
W przypadku IKZE tu zwrot częściowy jest niemożliwy. Musimy wypłacić całość środków i wykazać tę kwotę w rocznym zeznaniu podatkowym jako przychód do opodatkowania. To zaś może oznaczać wejście w wyższy próg podatkowy i w skrajnej sytuacji sprawi, że zniwelowane zostaną wcześniejsze odpisy podatkowe (jeśli z nich korzystaliśmy).
W obu programach co roku ustalany jest limit maksymalnych wpłat. W 2022 r. dla IKE jest to 17 766 zł, w przypadku IKZE 7106,40 zł dla osób fizycznych i 10 659,60 zł dla prowadzących działalność gospodarczą. Naturalnie nie oznacza to, że koniecznie musimy wpłacić taką kwotę. To maksymalna wartość. Co więcej, wpłaty mogą być dokonywane w dowolnym momencie, co dla wielu osób jest jednym z najlepszych rozwiązań – nie ma przymusu regularności.
Wybierając IKE lub IKZE w formie rachunku maklerskiego możemy w pełni wykorzystać różnorodność dostępnych rodzajów inwestycji, w zależności od cyklu koniunkturalnego. Co więcej, w tej chwili nie jesteśmy już ograniczeni wyłącznie do lokalnego rynku, ale nasze inwestycje mogą dotyczyć akcji spółek zagranicznych, światowych ETF-ów, czy papierów dłużnych.
Grzegorz Zalewski
ekspert DM BOŚ
