Żyjemy w czasach rosnącej świadomości społecznej i środowiskowej, więc nikogo nie dziwi, że koncepcja ESG zyskuje coraz większe znaczenie w biznesie. Niektóre firmy mają obowiązek raportowania ESG już za bieżący rok, a tymczasem w Polsce wciąż nie weszła w życie ustawa, której zadaniem jest przystosowanie postanowień dyrektywy CSRD do krajowego porządku prawnego. Jak to wszystko pogodzić i możliwie najlepiej przygotować się do nowego obowiązku?
Co to jest CSRD?
Dyrektywa CSRD (ang. Corporate Sustainability Reporting Directive) odnosząca się do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju weszła w życie 5 stycznia 2023 roku.
Jej celem jest dostęp do rzetelnych i wiarygodnych informacji w zakresie zrównoważonego rozwoju, porównywalność dostępnych danych, możliwość oceny ryzyka i szans przedsiębiorstwa w kontekście zrównoważonego rozwoju.
Zgodnie z dyrektywą CSRD, oświadczenie dotyczące zrównoważonego rozwoju będzie musiało być częścią sprawozdania z działalności przedsiębiorstwa, przygotowane zgodnie z europejskimi standardami ESRS.
Co to jest ESRS?
ESRS (ang. European Sustainability Reporting Standards) to standardy raportowania zrównoważonego rozwoju, które mają na celu zapewnienie europejskim przedsiębiorstwom jednolitej metody raportowania informacji ESG. Zasady ujawniania informacji, do których zobowiązane są spółki objęte CSRD, są określone w standardach ESRS, przyjętych w lipcu 2023 roku.
Celem ESRS jest zapewnienie europejskim przedsiębiorstwom jednolitej metody raportowania informacji o ESG, aby przedsiębiorstwa zgłaszały porównywalne i wiarygodne informacje dotyczące zrównoważonego rozwoju. W standardach ESRS znajdują się trzy grupy standardów ESG. Dotyczą one środowiska, społeczeństwa oraz ładu zarządczego.
Co to jest ESG?
ESG to akronim pochodzący od angielskich słów environment, social and corporate governance, obejmujący zagadnienia dotyczące ochrony środowiska naturalnego, odpowiedzialności społecznej oraz ładu korporacyjnego.
Raportowanie ESG nie dotyczy finansowej działalności danej firmy, ale weryfikacji tego, jak dalece jej działalność jest zrównoważona. Konkretne wskaźniki ESG zawarte w rocznych sprawozdaniach mają umożliwić rzetelną ocenę przedsiębiorstwa w zakresie zrównoważonego rozwoju, szczegółową kontrolę legalności jego działań w kontekście przepisów związanych ze zrównoważonym rozwojem, a także porównanie go z konkurencją.
Kto ma obowiązek raportowania ESG?
Dyrektywa CSRD zaczęła w pełni obowiązywać od 1 stycznia 2024 roku. Warto jednak dodać, że za 2024 rok raporty ESG w Polsce mają obowiązek przedstawić jedynie duże podmioty stanowiące tzw. spółki zainteresowania publicznego o wysokim poziomie przychodu (powyżej 170 mln złotych), które zatrudniają co najmniej 500 osób. Z każdym kolejnym rokiem ten obowiązek będzie dotyczył coraz większą liczbę organizacji.
Od stycznia 2025 roku raportowanie ESG w Polsce i Unii Europejskiej stanie się obowiązkowe dla wszystkich dużych podmiotów spełniających przynajmniej dwa z trzech kryteriów (1. liczba zatrudnionych 250 osób, 2. przychody 80 mln EURO, 3. suma aktywów 40 mln EURO). A od 2026 roku w raporcie swoje wskaźniki ESG będą musiały ujawniać również średnie i małe spółki giełdowe.
Czekając na ustawę
Zgodnie z Dyrektywą CSRD państwa członkowskie Unii Europejskiej były zobowiązane do przystosowania jej postanowień do krajowego porządku prawnego do 6 lipca 2024 roku. W Polsce niestety nie udało się tego zrobić w wyznaczonym terminie.
Projekt ustawy wdrażający ESG do polskiego prawa trafił do sejmu dopiero 10 października 2024 roku. Duże podmioty, które są zobowiązane do raportowania ESG za rok 2024 nadal nie znają dokładnych końcowych przepisów i pozostają w niepewności. Nie znaczy to, że obowiązek je ominie.
Można byłoby nawet dodać przymiotnik „przykry” przed słowem „obowiązek”. Bowiem według raportu firmy doradczej Ayming, aż 82% organizacji postrzega raportowanie działań związanych ze zrównoważonym rozwojem jako zadanie skomplikowane. A takie nastawienie często prowadzi do prokrastynacji.
Prokrastynacja nie jest wskazana
Odkładanie przygotowań do raportowania ESG na później po prostu się nie opłaca. Po pierwsze przedsiębiorstwa, które nie dostosują się do wymogów dyrektywy CSRD, mogą napotkać poważne sankcje finansowe.
Po drugie jeśli dana organizacja ma obowiązek raportowania ESG za na przykład 2025 rok, to zdecydowanie warto zbierać wszelkie dane już od początku roku. Uzupełnianie wsteczne to bardzo często podwójna praca, która nikomu się nie opłaca.
– Rozmowy z naszymi obecnymi Klientami jasno pokazują, że raportowanie ESG będzie dużym wyzwaniem w wielu organizacjach. Na razie wciąż jest wiele niewiadomych dotyczących konkretnych wskaźników, które będą musiały być raportowane. Jedno jest jednak pewne raportowanie ESG będzie bardzo spersonalizowanym procesem, który w każdej firmie będzie wyglądał inaczej – uważa Filip Kolendo, wiceprezes zarządu Primesoft Polska.
Flagowy produkt Primesoft Polska, czyli system V-Desk, służący do elektronicznego zarządzania dokumentacją będzie wspierał swoich użytkowników w zakresie raportowania ESG. Tak naprawdę możliwości współpracy na tym polu są nieograniczone. I wszystko w tej kwestii zależy od indywidualnych oczekiwań kontrahentów.