Świadome planowanie czasu pracy
Choć nie ma dokładnych danych, szacuje się, że spośród prawie 17 milionów aktywnych zawodowo Polaków ponad 20 proc. pracuje zmianowo, a duża część tej grupy – również w nocy. Istnieją niezbite i bardzo liczne dowody naukowe na to, że praca nocna stanowi poważne wyzwanie dla organizmu człowieka i jest zagrożeniem dla jego fizycznego i psychicznego zdrowia. Długotrwałe zaburzenie funkcjonowania zegara biologicznego i związanego z nim cyklu dobowego zwiększa prawdopodobieństwo pojawienia się różnorakich dolegliwości i chorób.
Paweł P. Mlicki, PhD – Senior consultant & mediator Déhora Consultancy Group
Ustawodawca nie rozpieszcza zbytnio pracowników nocnych. Otrzymują oni dwie finansowe rekompensaty. Po pierwsze, dodatek do wynagrodzenia w wysokości 20 proc. stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia. Nie jest to wielka kwota. W 2019 roku nie przekracza ona 3 zł za godzinę. Po drugie, za pracę nadliczbową w nocy przysługuje dodatek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia za każdą taką godzinę. I tyle. Warto zaznaczyć, że te rekompensaty nie mają bezpośredniego wpływu na zmęczenie pracownika, możliwość odpoczynku i regeneracji czy poprawę zdrowia.
Planować wg zasad ergonomii
Dlatego tak ważne jest, aby pracodawca, który decyduje się na organizację pracy w nocny, tworzył harmonogramy, stosując wszystkie psychofizjologiczne i społeczne zasady ergonomii. Jest ich sporo i dotyczą takich aspektów, jak: przewidywalność grafików i szybkość ich rotacji, liczba zmian pod rząd, godziny rozpoczęcia i zakończenia zmian, liczba i długość przerw, liczba wolnych wieczorów i weekendów etc. Drugim czynnikiem, za który odpowiedzialność powinno wziąć kierownictwo firmy, jest przygotowanie pracowników zmianowych do radzenia sobie z negatywnymi skutkami pracy nieregularnej, zwłaszcza nocnej. Dział BHP bardzo rzadko jest przygotowany do zajęcia się tym tematem. Zagadnienia powinny dotyczyć spania, odżywiania się, stosowania używek i aktywności fizycznej. Najlepiej zorganizować szkolenie w formie interaktywnego warsztatu, na którym nacisk powinien być położony na praktyczne wskazówki i porady, które pracownicy i ich rodziny będą mogli od razu wprowadzić w życie.
Wyjść naprzeciw potrzebom personelu
Wyjście naprzeciw potrzebom personelu jest dziś dla pracodawców absolutną koniecznością wobec trzech zjawisk, które w sposób dominujący kształtują rynek pracy. Są to: chroniczny brak siły roboczej, starzejąca się populacja oraz indywidualizacja. Firmy, które nie uwzględnią tych zjawisk przy planowaniu czasu pracy, przegrają, bo stracą pracowników. Warto w tym kontekście odwołać się do wyników niedawnego badania firmy Randstad (Employer Brand Research 2017). Okazało się, że dobra równowaga między życiem zawodowym a prywatnym znajduje się na trzecim miejscu najważniejszych cech potencjalnego pracodawcy, po atrakcyjności wynagrodzenia i świadczeń oraz długoterminowym bezpieczeństwie pracy. To samo badanie pokazało, że wśród dwudziestu najważniejszych powodów odejścia z firmy, możliwość wpływu na własny czas pracy znalazła się na drugim miejscu. Przedstawione powyżej dwa sposoby świadomego planowania czasu pracy skutecznie budują pozytywny wizerunek pracodawcy. Ich stosowanie nie kosztuje wiele, a sprawia, że nasza firma korzystnie wyróżni się na tle konkurencji na rynku pracy. Dzięki temu spadnie absencja chorobowa, ograniczona zostanie rotacja personelu i łatwiej będzie pozyskać nowych, wartościowych pracowników.