W ostatnim czasie media społecznościowe zalewają reklamy dotyczące pomocy dla firm, które znalazły się w trudnej sytuacji. Pomoc miałaby polegać na umorzeniu części (od 50 do 70 proc.) zobowiązań oraz rozłożeniu reszty na dogodne raty. Całość miałaby się odbywać w ramach „nowego” postępowania o zatwierdzenie układu.
Nie chciałbym przy tej okazji oceniać tego typu praktyk pod kątem rzetelności czy też etyki, ale niejako zwrócić uwagę na fakt, że przepisy prawa restrukturyzacyjnego zapewniają jedynie bezpieczne otoczenie prawne dla rzeczywistych działań restrukturyzacyjnych poprzez zawieszenie konieczności obsługi wymagalnych zobowiązań, zablokowanie możliwości wypowiedzenia pewnych umów lub możliwość odstąpienia od umów niekorzystnych. Niewątpliwie jest to w stanie na szybko poprawić sytuację przedsiębiorcy. Nie sposób jednak nie zwrócić uwagi, że takie przedstawienie idei restrukturyzacji z automatu budzi niechęć wierzycieli. A przecież wspomniane już postępowanie o zatwierdzenie układu, a także przyspieszone postępowanie układowe i układ, umożliwiają dłużnikowi zawarcie układu z wierzycielami. Jedynie postępowanie sanacyjne służy przeprowadzeniu także działań sanacyjnych, czyli czynności prawnych i faktycznych, które zmierzają do poprawy sytuacji ekonomicznej dłużnika i mają na celu przywrócenie dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań. Zresztą, dla większości przedsiębiorstw samo rozłożenie zobowiązań na raty, nawet z częściowym umorzeniem nie jest wystarczające. Z własnego doświadczenia mogę stwierdzić, że narastające zobowiązania są przeważnie skutkiem, a nie przyczyną problemów. Dlatego dobrze przeprowadzone postępowanie restrukturyzacyjne winno być wsparte pewnymi elementami, które nie są wprost opisane przepisami ustawy. Podstawą jest właściwie przeprowadzony audyt, który da nam odpowiedź, jakie są faktyczne przyczyny kryzysu. Czy leżą one po stronie przedsiębiorcy, czy też są od niego niezależne?
Mieć dobry plan
Ważnym elementem każdego postępowania restrukturyzacyjnego jest dobry plan restrukturyzacyjny. Często niestety jest on traktowany po macoszemu i składany w wersji minimalistycznej tylko dla zachowania wymogów formalnych postępowania. Tymczasem warto temu elementowi poświęcić więcej uwagi. Skorzystać z okazji i pozwolić komuś z zewnątrz zdiagnozować nasze problemy i zaproponować jakieś rozwiązania. W przypadku większych postępowań plan restrukturyzacyjny stanowi dobrą platformę do porozumienia z wierzycielami. Musimy przecież pamiętać, że wspomniane rozłożenie na raty nie jest skutkiem arbitralnego rozstrzygnięcia jakiegoś organu, ale przyjęcia układu przez wymaganą większość wierzycieli. Co więcej, przyjęcie układu nie kończy całego procesu. Układ należy również wykonać. Skupianie się w postępowaniu restrukturyzacyjnym jedynie na aspekcie jak najszybszego uzyskania immunitetu egzekucyjnego przez dłużnika i prowadzeniu „negocjacji” z wierzycielami na zasadzie: „zagłosujcie za dużą redukcją, bo w upadłości nic nie dostaniecie” to recepta na niechybną porażkę. Ścieżkę dojścia do porozumienia z wierzycielami paradoksalnie warto rozpocząć jeszcze przed wszczęciem postępowania właściwego. Dzięki temu wierzyciele mają poczucie, że są partnerami dłużnika, a nie oponentami. Może to także pomóc w zdobyciu poparcia dla kandydata na nadzorcę lub zarządcę, bo warto, aby został nim doradca, który już jest zaznajomiony z problemami przedsiębiorcy. Takie podejście do procesu restrukturyzacji zdecydowanie będzie miało również korzystny wpływ na możliwość zabezpieczenia majątku dłużnika na etapie rozstrzygania przez sąd restrukturyzacyjny wniosku o otwarcie postępowania. Przecież wszyscy dobrze wiemy, że terminy ustawowe są jedynie instrukcyjne, a średni czas postępowania na otwarcie sięga kilku miesięcy. A czas jest niestety tym, czego nam w projektach restrukturyzacyjnych zawsze brakuje.
Tomasz Ryżyński
prezes zarządu, kwalifikowany doradca restrukturyzacyjny, MGW Doradca Restrukturyzacyjny