Praca. Zdrowie. Ekonomia. Perspektywa 2022
Wzrost płacy minimalnej, droższa energia, rosnące koszty prowadzenia firmy i dwucyfrowa inflacja skłaniają pracodawców do redukcji kosztów. Dla wielu zmniejszenie wydatków to konieczność, ale oszczędności warto szukać z głową. Tak aby rezygnując z czegoś, nie narazić firmy na większe straty: absencję pracowniczą, gorszą efektywność, brak zaangażowania i przestoje. Są bowiem oszczędności, które mogą firmie bardziej zaszkodzić niż pomóc. Należą do nich m.in. te związane ze zdrowiem pracowników.
Od kilku lat Medicover publikuje raport dotyczący zdrowia pracowników w Polsce. Tegoroczna edycja „Praca. Zdrowie. Ekonomia. Perspektywa 2022” porównuje dane z 3 lat: 2019, 2020 i 2021. Przestawia rzetelny obraz kondycji zdrowotnej pracowników, jej zmiany w ciągu tego czasu oraz jej konsekwencje ekonomiczne – ponoszone w dużej mierze przez pracodawców, m.in. na skutek absencji pracowników i zagrożeń dla zdrowia, którym można zapobiegać. Co mówi raport?
Ze zdrowiem pracowników coraz gorzej
W ciągu ostatnich 3 lat stan zdrowia pracowników się pogorszył. U ponad 55 proc. zatrudnionych zanotowano zwiększoną masę ciała, prawie 50 proc. ma podwyższony cholesterol. U 19 proc. wynik oznaczenia poziomu cukru jest nieprawidłowy, a u 28 proc. pomiar ciśnienia tętniczego przekracza normę. Tym samym zwiększyło się zagrożenie chorobami cywilizacyjnymi, takimi jak: cukrzyca, miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, zawał serca i udar. Zależą one w największym stopniu od czynników środowiskowych, w tym miejsca pracy oraz stylu życia: diety czy wysiłku fizycznego. Dlatego ten wzrost wskazuje na konieczność wzmożenia działań profilaktycznych.
Dane pokazują także, że w ciągu 3 ostatnich lat systematycznie zwiększała się liczba problemów zdrowotnych związanych z układem ruchu i zaburzeniami psychicznymi. To pokłosie pandemii i wynikających z niej: izolacji, pracy zdalnej, mniejszej aktywności fizycznej, rzadszych kontaktów społecznych i ograniczonego udziału z kulturze. Przyjrzyjmy się im dokładniej w związku z absencją pracowniczą.
Ruch dla zdrowia – to konieczność
Od roku 2019 do 2021 liczba zwolnień lekarskich przyznawanych pracownikom z powodu chorób układu ruchu zwiększyła się aż o 27 proc., czyli o ponad ¼. W 2021 roku te zwolnienia stanowiły prawie 12 proc. ogółu wystawionych. Tylko z powodu bólu pleców na L4 poszło o 34 proc. więcej pracowników.
Problemy z układem ruchu wynikają po części z siedzącego trybu życia i nieergonomicznego miejsca pracy w warunkach domowych, m.in. z wymuszonej pozycji. Jednak drugim ważnym czynnikiem jest niedostateczna aktywność fizyczna zatrudnionych. Pracownicy ruszają się mniej niż zalecają eksperci WHO1: aż 64 proc. nie realizuje tych zaleceń, choć połowa wie (47,3 proc.), że dobry stan zdrowia właśnie od tego zależy. Spełnia je zaledwie 4,2 proc. osób, natomiast ponad aż 13 proc. – wcale. Czy decyduje o tym zbyt mała świadomość zagrożeń płynących z braku aktywności czy ich bagatelizowanie? Niezależnie od tego, warto się tym zająć.
Aby zapobiegać absencji z powodu problemów z układem ruchu, można propagować prozdrowotne zachowania i umożliwiać zatrudnionym aktywność ruchową dzięki różnym pakietom sportowym. Opłaca się to tym bardziej, że wpływa ona również na inne obszary zdrowia, m.in. na psychikę, a zaburzenia z nią zawiązane są drugim najważniejszym powodem zwolnień lekarskich.
W trosce o psychikę pracowników
W 2021 roku w porównaniu do 2019 roku liczba dni zwolnień lekarskich z powodu zaburzeń psychicznych zwiększyła się aż o 86 proc. Pracownicy skarżyli się na depresję: epizod depresyjny był w 2021 roku przyczyną absencji przez prawie 29,4 dni (na 1000 osób). To o 107 proc. więcej w porównaniu do roku 2019. Analogicznie, w przypadku nawracających zaburzeń depresyjnych wzrost wyniósł 98 proc., a w przypadku reakcji na ciężki stres – 47 proc.
Powodów do stresu przez ostatnie 3 lata pracownicy mieli aż nadto. Pandemia koronawirusa i ograniczenia z nią związane odcisnęły piętno w każdej dziedzinie życia, dotknęły każdego. Niepewność i lęk o zdrowie stały się codziennością. Podczas pracy zdalnej zatarła się granica między życiem prywatnym i zawodowym. Ludzie pracowali tygodniowo średnio o 6 godzin dłużej, a to w powiązaniu z przeżywanymi trudnościami może doprowadzić do wypalenia zawodowego. Objawia się ono brakiem energii, siły i chęci do tego co się robi, niedostrzeganiem w tym sensu i mniejszym zaangażowaniem. A nieefektywna obecność w pracy – wiąże się dla pracodawcy z kosztami.
W 2022 roku rzeczywistość nadal stresorów nam nie oszczędza, dlatego tendencja do wzrostu absencji pracowniczej spowodowanej słabszą kondycją psychiczną może się utrzymywać. Można jednak skutecznie temu przeciwdziałać. Narzędzi, które pracodawca ma do dyspozycji, jest wiele: począwszy od szkoleń dla pracowników i menedżerów, przez zadbanie o ich wellbeing, a skończywszy na pomocy specjalistycznej psychologów, terapeutów, psychiatrów.
1245 zł mniej dzięki kompleksowej opiece medycznej i profilaktyce
Jeśli wziąć pod uwagę 7 najczęstszych problemów zdrowotnych osób pracujących: nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, ból pleców, ból głowy, astmę i alergię oraz choroby układu pokarmowego i infekcje układu oddechowego, to pracodawca, który zapewnia zatrudnionym kompleksową opiekę medyczną i profilaktykę, może w skali roku realnie oszczędzić na pracowniku aż 1245 zł. Są to oszczędności na statystycznym, a nie tylko na chorym pracowniku.
Warto jednak zaznaczyć, że przez ostatnie lata pojęcia opieki medycznej i profilaktyki ewoluowały. Dziś odnoszą się one do wszystkich aspektów zdrowia: fizycznego, psychicznego i społecznego oraz uwzględniają sport i ruch, zdrowy tryb życia i dietę, relacje społeczne, work life balance, a także programy wspomagające funkcjonowanie w pracy. Tylko takie holistyczne podejście ma pozytywny wpływ na zdrowie i zmniejsza absencję. I właśnie taką opiekę oferuje pracodawcom Medicover Zdrowa Firma. Pracownicy, którzy z niej korzystają, przebywają na zwolnieniach lekarskich krócej – niemal o połowę2..
Szukając oszczędności w firmie, lepiej nie oszczędzać na zdrowiu.
Dane z raportu „Praca. Zdrowie. Ekonomia. Perspektywa 2022” wraz z komentarzem ekspertów można pobrać w formie e-booka pod adresem: https://zdrowafirma.medicover.pl/raport/
1. WHO zaleca wszystkim dorosłym (18-64 lat) aktywność fizyczną o umiarkowanej intensywności w wymiarze 150–300 minut tygodniowo lub o dużej intensywności w wymiarze 75–150 minut tygodniowo
2. Dane z Raportu Zdrowia „Praca. Zdrowie. Ekonomia. Perspektywa 2022”