Kiedy wsiadamy do samolotu, rzadko pamiętamy o ich istnieniu i pracy, a to m.in. od nich zależy bezpieczeństwo w powietrzu. Na całym świecie kontrolerów ruchu lotniczego, bo o nich mowa, jest blisko 50 tys., w Polsce ponad 570. Jutro, 20 października, przypada ich święto – Międzynarodowy Dzień Kontrolera Ruchu Lotniczego.
Kontrola ruchu lotniczego została ustanowiona w celu usprawnienia przepływu rosnącego w szybkim tempie ruchu lotniczego. Wypełnianiem zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa żeglugi powietrznej w różnych państwach i regionach świata zajmują się dedykowane jednostki, przedsiębiorstwa i agencje. W Polsce rolę tę pełni Polska Agencja Żeglugi Powietrznej (PAŻP). To jedyna instytucja w kraju, która szkoli i zatrudnia cywilnych kontrolerów ruchu lotniczego.
Polscy kontrolerzy ruchu lotniczego swoją służbę pełnią 365 dni w roku, 24 godz. na dobę. Codziennie czuwają nad bezpieczeństwem blisko pół miliona pasażerów w 2,5 tys. samolotach znajdujących się każdej doby na polskim niebie. Kontrolerzy obsługują rocznie ponad 790 tys. operacji lotniczych. Za każdą z tych operacji kryją się tysiące pasażerów, za których bezpieczeństwo odpowiadają konkretni ludzie – starannie wyselekcjonowani i gruntownie przeszkoleni.
Kontroler ruchu lotniczego to szczególny zawód, uzyskanie licencji na jego wykonywanie wymaga przejścia naboru, odbycia intensywnego kursu (około dwóch lat), zdania wszystkich egzaminów w trakcie szkolenia oraz państwowego egzaminu w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego.
– Po przejściu starannej, wieloetapowej selekcji i odpowiednich przeszkoleniach spośród tysiąca chętnych – do pracy w charakterze kontrolera trafi a zaledwie kilkanaście osób – mówi prezes PAŻP Janusz Janiszewski.
– Poszukujemy kandydatów, którzy oprócz umiejętności pracy w zespole, asertywności, wybitnej spostrzegawczości i pamięci, muszą odznaczać się ponadprzeciętną odpornością na stres oraz umiejętnością szybkiej oceny sytuacji i szybkiego podejmowania decyzji. Te predyspozycje mogą zadecydować w przyszłości o czyimś życiu. Elementem bezwzględnie wymaganym jest także bardzo dobra znajomość języka angielskiego. Na tych jednak, którzy przebrną sito eliminacji, czeka bardzo ciekawa praca i atrakcyjne warunki zatrudnienia Polscy kontrolerzy ruchu lotniczego należą do czołówki tego zawodu na świecie. Widać to szczególnie dobrze w obszarze efektywności ich pracy, w tym w niskich wartościach opóźnień generowanych w polskiej przestrzeni powietrznej.
20 października nie można zapomnieć także o informatorach służby informacji powietrznej (FIS) opiekujących się pilotami przestrzeni tzw. niekontrolowanej, czyli tam, gdzie odbywa się ruch lotnictwa ogólnego – turystycznego, szkoleniowego, ratunkowego. Informatorzy FIS codziennie służą pomocą załogom małych statków powietrznych w bezpiecznym wykonywaniu lotów do wysokości 3 tys. metrów. Rocznie obsługują oni blisko 200 tys. operacji tego rodzaju lotnictwa.
Przed Agencją stoją duże wyzwania związane z modernizacją i budową infrastruktury lotniczej, a także budową Centralnego Portu Komunikacyjnego. Agencja jest także odpowiedzialna za stworzenie środowiska dla komercyjnego wykorzystania technologii dronowej, wprowadzając rozwiązania z zakresu U-Space, czyli integracji załogowego i bezzałogowego ruchu lotniczego.
– W ciągu kilku lat nastąpi wielki rozwój w wykorzystaniu technologii bezzałogowych statków powietrznych, rolą Agencji będzie stworzenie bezpiecznej przestrzeni powietrznej dla wszystkich jej użytkowników – tłumaczy prezes PAŻP.
– W tym celu podejmujemy współpracę z jednostkami naukowymi i jesteśmy otwarci na współpracę z podmiotami komercyjnymi, które mogą uczestniczyć w wypracowaniu rozwiązań dla krajowego środowiska U-Space. Przykładem dotychczasowej współpracy w tym obszarze jest Centralnoeuropejski Demonstrator Dronów powołany wspólnie z Urzędem Lotnictwa Cywilnego i Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią – dodaje.
Międzynarodowy Dzień Kontrolera Ruchu Lotniczego to święto całej Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, instytucji zarządzającej polską przestrzenią powietrzną. Nad tym, by obecni i przyszli kontrolerzy mogli efektywnie pełnić swą służbę, na co dzień w PAŻP pracują liczne służby techniczne i wsparcia operacyjnego, odpowiedzialne za prawidłowe działanie sieci urządzeń nawigacyjnych (radary), radiolatarni oraz urządzeń umożliwiających prowadzenie korespondencji lotniczej pomiędzy kontrolerami ruchu lotniczego, a załogami samolotów znajdujących się w polskiej przestrzeni powietrznej, a także pracownicy Inspekcji Lotniczej, którzy z pokładów specjalistycznych samolotów pomiarowych sprawdzają z powietrza urządzenia infrastruktury lotniczej i lotniskowej rozmieszczone na terenie całej Polski.
PAŻP to również jedyna w Polsce instytucja szkolącą i zatrudniająca cywilnych kontrolerów ruchu lotniczego. Agencja posiada własny Ośrodek Szkolenia Personelu Służb Ruchu Lotniczego, w którym w chwili obecnej na różnych etapach szkolenia znajduje się blisko 100 słuchaczy. W najbliższych dniach Polska Agencja Żeglugi Powietrznej uruchomi kolejny nabór na kurs dla kandydatów na kontrolerów ruchu lotniczego. Do końca 2019 r. w Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej zatrudnionych będzie blisko 620 kontrolerów ruchu lotniczego.