W ciągu najbliższych kilku lat o 100 proc. wzrośnie akcyza na tzw. tytoniowe wyroby nowatorskie, które dla wielu Polaków stały się orężem w walce z nałogiem. Podwyżka akcyzy, choć niewielka, nie ominie też papierosów tradycyjnych. Bez zmian pozostanie stawka podatku od papierosów elektronicznych. Zmiana ma pozytywnie wpłynąć na politykę prozdrowotną i ograniczyć negatywne skutki palenia.
Jak czytamy w projekcie Ministerstwa Finansów; zmiany są wymuszone przez konieczność przygotowania się na podwyżkę minimum Unii Europejskiej dla wyrobów tytoniowych, oraz wprowadzenia na poziomie unijnym opodatkowania dla wyrobów nowatorskich. W projekcie czytamy, że zmiana ma za zadanie pozytywnie wpłynąć na politykę prozdrowotną i ograniczyć negatywne skutki palenia wyrobów tytoniowych.
Tanie, znaczy gorsze dla zdrowia
Z tą tezą nie zgadza się część środowisk medycznych. – Polityka fiskalna wpływa na zachowania zdrowotne. Im niższa cena, tym jest większa zachęta do sięgania po dany produkt. Ma to szczególne znaczenie w przypadku osób młodych, a to one właśnie są konsumentami tanich papierosów – podkreśla w rozmowie z ISB Zdrowie prof. dr n med. Wojciech Rogowski, koordynator Oddziału Onkologii w Wojewódzkim Szpitalu im. Janusza Korczaka w Słupsku.
W ten sposób zachwali się m.in. nasi zachodni sąsiedzi, którzy zdecydowali się podnieść ceny papierosów z najniższych segmentów cenowych, jako najbardziej atrakcyjnych dla młodych ludzi. W Niemczech, zgodnie z przyjętym planem, cena najtańszych papierosów będzie co roku wzrastać nominalnie bardziej od papierosów droższych.
Środowisko polskich medyków wspierają też politycy. – Różnicujmy to, co bardziej szkodzi od tego, co szkodzi mniej. Najbardziej, jeśli chodzi o papierosy szkodzą papierosy tradycyjne i to jest poza wszelkim sporem. Mimo dalszych później sporów dotyczących wyrobów innowacyjnych czy e-wyrobów. Papierosy tradycyjne są najgorsze w związku z tym w moim przekonaniu to przede wszystkim należy zrobić wszystko, aby maksymalnie ograniczyć spożycie papierosów tradycyjnych – powiedział Tomasz Latos, poseł na Sejm RP, podczas niedawnej połączonej Komisji Finansów Publicznych oraz Zdrowia.
Lekarze: papierosy w Polsce są zbyt tanie
Apel o zwiększenie opodatkowania akcyzą papierosów tradycyjnych, w naszym przypadku najtańszych, wystosowała też Naczelna Rada Lekarska: „Niestety, coraz częściej palą nieletni. Alarmujące dane przedstawił niedawno Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny. Z badań przez niego przeprowadzonych wynika, że ponad połowa sięgających po produkty tytoniowe w pierwszej kolejności wybiera papierosy. Powody są dwa: społeczne przyzwolenie i cena. Papierosy w Polsce są zbyt tanie, przez co łatwo dostępne dla młodzieży i osób mniej zamożnych, często też słabiej wykształconych, co sprzyja wejściu w nałóg. Mając na uwadze powyższe, Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej apeluje o stworzenie mapy drogowej dla Polski bez papierosów”.
Podczas ostatniej połączonej Komisji Finansów Publicznych oraz Zdrowia, większość obecnych ekspertów była za rozróżnianiem szkodliwości produktów tytoniowych, opodatkowaniem najwyższa stawką tych najbardziej niezdrowych, czyli tradycyjnych papierosów, zaś łagodniejsze potraktowanie przebadanych produktów o zmniejszonej szkodliwości – które mogą pomóc palaczom łagodniej wyjść z nałogu.
– Im większa podwyżka akcyzy, bardziej skokowa, gwałtowna, tym wyższe ryzyko powstawania szarej strefy i jej rozwoju – zwraca uwagę Agnieszka Kisielewska z Business Centre Club. – Podwyżki akcyzy są planowane, natomiast powinny być zaplanowane w ramach mapy drogowej w ramach zasad przewidywalności opodatkowania. Jest to szczególnie istotne przy wyrobach tytoniowych, w których ta szara strefa nam towarzyszy. (…) Istnieje ogromna dysproporcja między opodatkowaniem wyrobów tradycyjnych papierosów przede wszystkim i wyrobów nowatorskich. Nie możemy popadać w taką dychotomię, urealnienie tych stawek wydaje się być rzeczywiście niezbędne.
PG