Rok 2024 ujawnił, jak nieprzemyślany był dotychczasowy sposób zielonej transformacji w obszarze produkcji energii odnawialnej. Techniczne ograniczenia wyraźnie pokazały, jak błędne było pomijanie kwestii bilansowania, czyli korelacji produkcji z popytem.
W ostatnich latach bardzo często wskazywano na ograniczenia sieciowe jako główną przeszkodę w rozwoju dużych instalacji OZE. Trzeba jasno powiedzieć, że tegorocznych wyłączeń w niewielkim stopniu można było uniknąć poprzez inwestycje w infrastrukturę.
Cenna relacja producent-odbiorca
Zapewnienie elastyczności źródłom OZE to obszar, który powinien być zagospodarowany wyłącznie relacją producent-odbiorca, czy to poprzez gwarancję pełnego odbioru produkowanej w każdej chwili energii, czy poprzez zainwestowanie w technologie magazynowania, które zapewnią taką korelację. Aby transformacja energetyczna była sprawiedliwa, powinniśmy unikać eskalowania inwestycji sieciowych, by nie zwiększać stawek sieciowych dla podmiotów niekorzystających z lokalnych OZE.
Rola operatora
Nie oznacza to, że operatorzy nie mają tu nic do zrobienia. Dotychczasowy ład sieciowy opierał się na paradygmacie optymalizacji kosztów poprzez centralizację i skalowanie zdolności przesyłowych, w tym centralne bilansowanie KSE. Tymczasem energetyka odnawialna to w znacznym stopniu energetyka rozproszona, ulokowana w sieci dystrybucyjnej.
W obliczu wyzwań
Za nami długo wyczekiwane decyzje o budowie energetyki jądrowej oraz rychłe pojawienie się wielkoskalowych źródeł opartych o czyste technologie, które poprawią nasz miks energetyczny, jednak nie rozwiążą problemów regulacji instalacji OZE opartych na energii z wiatru czy słońca. Przed nami stoi zatem wyzwanie, jak za pomocą mechanizmów rynkowych powiązać obecne i przyszłe instalacje OZE z odbiorcami, tak aby każda minuta ich produkcji była zbilansowana.
Znaleźć odpowiedź na pytania
Jak zatem powinien wyglądać wkład OSD w bilansowanie systemu? W jakim zakresie ta odpowiedzialność powinna być zdelegowana na dystrybutorów? Jak powinien być zmieniony obecny model rynku usług regulacyjnych, aby generował właściwe impulsy ekonomiczne i aby koszty bilansowania podlegały mechanizmom konkurencyjnym, a nie taryfowej regulacji?
Rok 2024 postawił przed nami pytania, na które odpowiedź czasami będzie trudna, ponieważ ostateczne rozwiązanie może wymagać zmiany zasad gry podczas jej trwania.